| Η Αρχιμανδρίτα, χωριό της επαρχίας Πάφου, είναι χτισμένη στην αγκαλιά ενός καταπράσινου τοπίου και τη διασχίζουν οι παραπόταμοι του Χαποταμιού και Διαρίζου. Απέχει περίπου 14 χιλιόμετρα από τα Κούκλια, χωριό της επαρχίας Πάφου, και 6 χιλιόμετρα από τη Δορά, χωριό της επαρχίας Λεμεσού.
Ιστορικά στοιχεία
Η Αρχιμανδρίτα, όπως γράφει η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, αποτελεί ένα από τα χωριά που είναι σημειωμένα στον «κατάλογο των λουζινιανο – βενετικών βασιλικών κτημάτων του Μας Λατρί».
Μια από τις σημαντικότερες σελίδες της ιστορίας της Αρχιμανδρίτας είναι η μετακίνηση των κατοίκων της Κάτω Αρχιμανδρίτας στην Πάνω Αρχιμανδρίτα. Συγκεκριμένα, μέχρι το 1962, η Αρχιμανδρίτα χωριζόταν σε Πάνω και Κάτω. Οι κάτοικοι, όμως, της Κάτω Αρχιμανδρίτας ζήτησαν να μετοικήσουν στη θέση που βρίσκεται το σημερινό χωριό, δηλαδή στη γνωστή τότε ως Πάνω Αρχιμανδρίτα. Οι λόγοι που οδήγησαν τους κατοίκους της Κάτω Αρχιμανδρίτας στη μετοίκηση, όπως συνοψίζονται στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, είναι η «απομόνωση», η απουσία σχολείου και «κατάλληλου δρόμου» που να ενώνει την Πάνω με την Κάτω Αρχιμανδρίτα καθώς και προβλήματα υδατοπρομήθειας. Στις μέρες μας, τα μόνα που απέμειναν από την Κάτω Αρχιμανδρίτα είναι μερικά ερειπωμένα σπίτια και ένα ανακαινισμένο εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία.
Ονομασία
Για την προέλευση του ονόματος είναι γνωστές δυο εκδοχές. Η μια, η οποία προέρχεται από το Σίμο Μέναδρο, συνδέει το όνομα του χωριού με τον πρώτο οικιστή που ήταν ένας Αρχιμανδρίτης. Ο ίδιος συμπληρώνει, σύμφωνα με τη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, πως όσο βρισκόταν εν ζωή ο Αρχιμανδρίτης, όσοι επισκέπτονταν το χωριό έλεγαν πως πάνε στον Αρχιμανδρίτη, μετά, όμως, το θάνατό του, έλεγαν πως επισκέπτονταν την «Αρχιμαντρίταν».
Η άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την παράδοση, αναφέρει πως το χωριό οφείλει την ονομασία του στους 318 Άγιους Πατέρες, Αρχιμανδρίτες, που ήρθαν από τη Συρία στο χωριό ακολουθώντας κάποιο Αρχιμανδρίτη και οι οποίοι, όπως διασώζει η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, σκοτωθήκαν στο χωριό από ειδωλολάτρες.
Πληθυσμός
|
Χρονολογία
|
Κάτοικοι
Πάνω
Αρχιμανδρίτας
|
Κάτοικοι
Κάτω
Αρχιμανδρίτας
|
Κάτοικοι
Αρχιμανδρίτας
|
|
1881
|
91
|
-
|
-
|
|
1901
|
135
|
85
|
-
|
|
1911
|
-
|
70
|
-
|
|
1931
|
208
|
-
|
-
|
|
1946
|
-
|
58
|
-
|
|
1960
|
317
|
41
|
-
|
|
1973
|
-
|
-
|
233
|
|
1982
|
-
|
-
|
153
|
|
2001
|
-
|
-
|
42
|
Ο πληθυσμός της Αρχιμανδρίτας έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, παρά τη συνένωση της Πάνω με την Κάτω Αρχιμανδρίτα. Αξίζει να εξετάσουμε την πληθυσμιακή πορεία των δυο χωριών πριν και μετά τη μετοίκηση των κατοίκων της Κάτω Αρχιμανδρίτας. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός της Πάνω Αρχιμανδρίτας καταγράφηκε το 1960 και ήταν 317 κάτοικοι, από τους οποίους 245 ήταν Ελληνοκύπριοι και 72 Τουρκοκύπριοι, ενώ ο μεγαλύτερος πληθυσμός της Κάτω Αρχιμανδρίτας καταγράφηκε το 1901 και ήταν 85 κάτοικοι. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις απογραφές των δυο χωριών, αλλά και αυτές που έγιναν μετά την εγκατάλειψη της Κάτω Αρχιμανδρίτας.
Εκκλησίες
Στο χωριό υπάρχει μια εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Θεοδόσιο αλλά και δυο ξωκλήσια, ένα αφιερωμένο στους Άγιους Πατέρες και στην Παναγία. Περισσότερα:Εκκλησίες
Πηγές:
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ.2
Βικιπαιδεία, λ. Αρχιμανδρίτα Πάφου |
